SOSYAL GÜVENLİK VE TÜRKİYEDE EMEKLİLİK SİSTEMİ

SOSYAL GÜVENLİK VE TÜRKİYEDE EMEKLİLİK SİSTEMİ

Türkiye’de emeklilik sistemi, çalışanların ve bağımsız çalışanların gelir kaynaklarının ortadan kalkması üzerine kazandıkları bir haktır. Emeklilik, prim veya kesenek ödeyen işçi, memur veya bağımsız çalışanların yasayla belirlenmiş bir süre sonunda işten ayrılarak, bir hizmet karşılığı olmaksızın aylık almasını sağlar. Günümüzde çoğu gelişmiş ülkede, insanların ilerleyen yaşlarda işgücünün dışında kalmalarından dolayı mağduriyete uğramamaları için sosyal güvenlik sistemleri geliştirilmiş ve çalışanlara emeklilik hakkı tanınmıştır. Türkiye’de emeklilik sistemi, kamuya ait veya özel olabilir. İşte Türkiye’deki emeklilik sistemi hakkında bazı temel bilgiler:

1. Çalışan Emekliliği Sistemi: Bu sistem, çalışanlardan ve işverenlerinden sigorta primi toplayan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yönetilir. SGK’ya gerekli süre boyunca prim ödeyen bir kişi, emeklilik yaşına geldiğinde SGK emekli aylığı almaya hak kazanır ve emekli aylığının miktarı ödediği prim miktarına göre belirlenir¹.
2. Bireysel Emeklilik Sistemi: Ülkemizdeki sosyal güvenlik reformunun bir parçası olarak ve kamu sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı nitelikte özel emeklilik programları oluşturulmuştur. Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, 7 Nisan 2001 tarihinde yayımlanmış ve yayımından itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girmiştir. Bu sistem, bireylerin kendi tasarruflarıyla emeklilik için birikim yapmalarını sağlar².
3. Emeklilik Yaşı: Emeklilik yaşı ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Genellikle 55 ila 70 aralığında değişebilen emeklilik yaşı, cinsiyete göre de farklılık gösterebilir. Tehlikeli veya yıpratıcı meslek dallarında çalışanlara erken emeklilik hakkı tanınır ve bu iş kollarından emeklilik hakkı kazananların emekli aylıkları diğer iş kollarına nazaran daha yüksektir¹.
4. Sorunlar ve Gelecek Planları: Emeklilikle ilgili sorunlar ülkeden ülkeye ve zamana göre değişmektedir. Sağlık ve beslenme ile ilgili gelişmelerin ortalama insan ömrünü uzattığı gelişmiş ülkelerde bile gelir yetersizliği nedeniyle emeklilerin ikinci bir iş talebi artmaktadır. Türkiye’de gelecek yıl yaşama geçirilecek Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, emeklilikte ek gelir yaratmayı ve çalışma dönemindeki yaşam standardını korumayı amaçlamaktadır³.

Emeklilik, çalışanların hayatında önemli bir dönüm noktasıdır ve sosyal güvenlik sistemleri sayesinde bu dönemde mağduriyet yaşanmaması hedeflenmektedir.