OTOMATİK BİLGİ
PAYLAŞIMI GERÇEĞİ
Bu yazımızın
ana omurgası Ekonomi ve Maliye Bakanlığımızın resmi açıklaması ve
bilgilendirici broşürüdür. Ayrıca konuyla ilgili olarak yaptığımız
araştırma sonucudur.
Otomatik Bilgi
Paylaşımının Hukuki Kaynağı
Vergi alanında
uluslararası işbirliği, pek çok ülkenin katılımıyla sürdürülen ve Avrupa
Birliği (AB) ile Türkiye’nin de bir parçası olduğu Ekonomik İşbirliği ve
Kalkınma Örgütü (OECD) ve G20 gibi uluslararası kuruluş ve oluşumlarca da takip
edilmekte. Ülkeler çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının kendilerine
sağladığı sınırlar dâhilinde talep üzerine bilgi değişimini uzun yıllardır
yürütmekteyken, vergi kayıp ve kaçaklarını önlemek konusundaki işbirliğinin hem
çok taraflı hem de otomatik temelde gerçekleşmesini sağlamak üzere OECD
tarafından Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi
oluşturuldu. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tamamının yanı sıra İsviçre, Norveç,
Brezilya, Hindistan gibi ülkeler de dahil 136 ülke Sözleşme kabul
edildi. Uluslararası vergisel işbirliği ve şeffaflığın bir gereği olarak 2011
yılında Türkiye tarafından da imzalandı. 107 ülkenin taraf olduğu “Finansal
Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam
Anlaşması”nı da Türkiye 21.04.2017 tarihinde imzalamış ve 31.12.2019 tarihinde
onayladı.Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamaya ve
paylaşmaya yetkili makam, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi
Başkanlığıdır. AB ülkeleri ile pek çok diğer ülke ise kendi aralarında otomatik
bilgi değişimine 2017 ve 2018 yıllarında başladı.
Ülkemiz Hangi
Ülkelerle İş Birliği İçinde
Anlaşmaya
taraf ülkelerden Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya ve Fransa, Türkiye’nin
(2019 yılına ait bilgilerin paylaşılacağı) 2020 yılı bilgi değişimi takvimine
alınamamıştır. Bununla birlikte, Avrupa Birliği, tüm üye devletlerle
otomatik bilgi değişimi yapmayan ülkeleri listeleme yoluyla izlemekte ve bu
ülkelere yaptırım uygulamayı tartışmaktadır. Önümüzdeki süreçte bilgi değişimi
yapılan ülke sayısının arttırılması söz konusudur.
Otomatik Bilgi
Değişiminin Kapsamı Nedir?
Otomatik bilgi
değişimi; kişilerin, ikamet ettiği ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan
finansal hesap bilgilerinin, yerleşik (mukim) olunan ülkeye, her yıl diğer ülke
vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere karşılıklı ve otomatik
olarak elektronik ortamda gönderilmesidir.
Örneğin;
İsveç’te yerleşik bir Türk vatandaşının Türkiye’de bulunan ve kapsama giren
banka hesabına ilişkin bilgilerin mütekabiliyet (karşılıklılık) esasında
paylaşımıdır. Türkiye’de yerleşik bir İsveç vatandaşının İsveç’te sahip olduğu
banka hesabının bilgisi de İsveç’ten alınacaktır.
Değişime tabi
tutulacak bilgiler
İlgilinin adı
ve soyadı,
Adresi,
Yerleşik
(mukim) olduğu ülke ve vergi kimlik numarası (VKN),
Doğum yeri ve
tarihi,
Hesap
numarası, hesap bakiyesi ya da değeri,
Hesaba yıl
içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan
elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı
Kapsam Dışı
Olan Konular Nelerdir?
Ülkemizdeki
gayrimenkul ve taşıt bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir.
Hesap hareketleri detayı da bu kapsamda finansal kuruluşlardan alınmayacak ve
paylaşım konusu yapılmayacak.
Otomatik bilgi
değişimi kapsamında Türkiye bilgi paylaşımına başladı mı?
Türkiye’nin
ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamış olup,
21.08.2020 itibarıyla Anlaşma kapsamında 2020 yılında Türkiye’nin otomatik
temelde bilgi göndermesi 54 ülke ile paylaşıldı. Listenin önümüzdeki yıllarda
da değişiklik gösterebilmesi, yeni ülkelerin eklenmesi ya da çıkması söz konusu
olabilir. Otomatik bilgi değişimi süreci zaman içerisinde Anlaşmaya taraf tüm
ülkeleri kapsayacak şekilde ilerlemesi düşünülmekte. Şu an itibarıyla
Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya ve Fransa, Türkiye’nin (2019 yılına ait
bilgilerin paylaşılacağı) 2020 yılı bilgi değişimi takvimine alınamamıştır.
Hangi dönemin
bilgileri paylaşılacaktır? Otomatik bilgi değişimi geçmiş yılları kapsamakta
mıdır?
Almanya,
Fransa, Hollanda, Avusturya ve Belçika hariç, 2019 yılına ilişkin bilgiler
karşılıklılık sağlanan ülkelere 2020 yılında gönderilecektir. Bu tarihlerden
önceki yıllara ilişkin otomatik bilgi değişimi yapılması söz konusu
değil. Norveç ve Letonya ile ise otomatik bilgi değişimi kapsamında 2018
ve 2019 yıllarında karşılıklı olarak bilgi paylaşımı yapılmıştır. Bilgi
değişiminde bulunulan yıl bildirilecek olup geriye doğru gitme veya 10 yıl
geçmişi bildirme gibi husus yoktur. Ayrıca bilgi gönderilir iken ayrıntılı
olarak kira geliri, emeklilik, faiz vs ayrıntıya yer verilmeyecektir.
Kimler
Türkiye’de hesabı gönderilecek kabul edilir ve bilgileri gönderilir ?
Gelir
Vergisi Kanunumuza göre “ikametgâhı Türkiye’de olanlar ile bir takvim yılında 6
aydan fazla devamlı olarak Türkiye’de oturanlar Türkiye’de yerleşmiş
sayılırlar.” Ayrıca Medeni Kanunumuzun 19 uncu maddesine göre “yerleşim
yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.” Adresi ülkemiz
gözükenlerin ve banka hesap bilgisi ile iletişim bilgileri Türkiye olanların
bilgisi gönderilmez.
Türk
bankalarından mı bilgi alınır ve Türkiye'de kim yetkili?
Yabancı
finansal kuruluşların Türkiye’de bulunan şubeleri ile Türkiye’de kurulu
finansal kuruluşlar Gelir İdaresi Başkanlığına bilgi gönderecektir. Türk
finansal kuruluşlarının yurtdışı şubeleri ise bulundukları ülkenin mevzuatına
tabi olup, bu kuruluşlardaki müşteri bilgilerinin Türkiye (Gelir İdaresi
Başkanlığı) üzerinden diğer ülkelere otomatik bilgi değişimi kapsamında
gönderilmesi söz konusu olmayacaktır.
Finansal
kuruluşlar bildirim kapsamındaki müşterilerini yani sizleri nasıl tespit
edecek?
Finansal
kuruluşlar yeni açılan hesaplar için müşterilerden hangi ülkede yerleşik
(mukim) olduklarını gösteren beyanlarını alırlar. Ayrıca 1/7/2017 tarihinden
önce açılmış hesaplarda finansal kuruluşlar kayıt taraması yaparlar.
Kayıtlarında aşağıdaki göstergelerden birinin bulunması halinde göstergenin
bulunduğu ülkeye ilişkin olarak Başkanlığa bildirim gönderilir:
-Kişinin
ilgili ülkede yerleşik (mukim) olduğuna ilişkin kayıt
-İlgili ülkede
güncel yazışma ya da ikametgah adresi
-İlgili ülkede
kayıtlı telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa)
-Mevduat
hesapları dışındaki hesaplardan ilgili ülkedeki hesaplara düzenli fon transferi
talimatı
-İlgili ülkede
adresi bulunan bir kişiye verilmiş temsil veya imza yetkisi (vekaletname)
Bu nedenle,
banka hesap sahibi olarak sizlerin bankadaki adreslerinizi kontrol etmenizi ve
güncel ikamet bilgilerini kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge ile birlikte
bankalarına bildirmesi ve iletişim bilgilerinizi güncelleme yapmanız yararınıza
olacaktır.
Gayrimenkul
bilgileri paylaşılacak mıdır?
Gayrimenkuller
(ev, bina, arsa vb.) ve araç gibi finansal nitelikte olmayan varlıklara ilişkin
bilgilerin otomatik temelde değişimi söz konusu olmayacak. Ayrıca ticari taksi,
minibüs,otobüs,servis aracı ve özel araçlar dahil olmak üzere kapsam dışıdır.
Hesap sahibi
olarak sizlerin avukatlar ya da diğer hizmet sağlayıcılara vekalet vererek
otomatik bilgi değişimi dışında kalması mümkün müdür?
Yukarıda ifade
edilen paylaşım kriterlerini taşıyan hesaplara ait bilgilerin, başvuru,
dilekçe, itiraz ve dava gibi yöntemlerle otomatik değişim dışında bırakılması
mümkün değil. Vatandaşlarımız finansal hesap bilgilerinin bildirim dışında
tutulacağı vaadiyle kendilerinden ücret, T.C. kimlik numaraları, e-devlet
şifreleri gibi bilgileri talep eden kişi ve şirketlere karşı dikkatli
davranmalı ve bu bilgilerin dolandırıcılık amacıyla kullanılabileceğini göz
önünde bulundurmalıdır. Bu konuda Ekonomi ve Maliye Bakanlığınca yurtdışında
veya Türkiye’de ücret karşılığı hizmet vermek üzere hiçbir avukat, danışman
veya şirket yetkilendirilmemiştir. Vatandaşlarımızın, avukatlara ya da
danışmanlık firmalarına verilerinin yurtdışına aktarılmasına rıza
gösterilmediği yönünde vekaletname vererek otomatik bilgi değişimini önlemeleri
mümkün değildir. Bu çok önemli konuyu bir örnekle pekiştirelim. Bay (A)
Türkiye'de yaşamaktadır. Bir televizyon programında danışman olduğunu ve
otomatik bilgi paylaşımı kapsamında verileri gizleyebileceğini iddia eden Bay
(N)’ye vekalet ücreti olarak 1000 Euro ödemiştir. Bay (N), idari makamlara Bay
(A)’nın verilerinin gizlenmesi için başvursa da Bay (A)’nın verileri Anlaşma
kapsamına giriyorsa bilgileri paylaşılacaktır
Paylaş